با اینکه برخی از تندیس‌های تاریخ مربوط به دوران هخامنشیان، نشان از آن دارند که در ایام بسیار قدیم هم تتو وجود داشته اما احتمالا فرهنگ تتو زدن و عام شدن آن از زمانی وارد شیب تند کنونی شد که الگوهای گاها نالایق و به اصطلاح سلبریتی جای الگوهای مناسب را در ذهن ما گرفتند و کاری کردند که حتی جسممان را طبق سلایق و تفکرات آنها تغییر دهیم.

"حدود ۵۰ درصد شهروندان کشور ایتالیا حداقل یک تتو بر بدنشان دارند." این یکی از آمارهای اعلام شده جهانی است که نشان می‌دهد تتو در کشورهای مختلف تا چه مقدار محبوبیت دارد. با اینکه آمار دقیق و قابل استنادی برای سنجش تمایل به تتو در ایران وجود ندارد اما مسائل دیگری هستند که می‌توانند به خوبی چگونگی شیوع این ویروس رنگی را میان جوانان و نوجوانان شرح دهند.

گسترش فضای مجازی و ورود بی حساب و کتاب افرادی که بیشترشان صلاحیت حضور در این بستر فراگیر را نداشتند، موجب ایجاد احساس ضعف و خودکم‌بینی در مخاطبان شد و آنها را مجاب کرد که شکل ظاهری، خط فکری و مسیر تصمیماتشان را به افرادی که به هر بهانه‌ای در فضای مجازی خوش رقصی می‌کنند، نزدیک کنند. مدتی هم هست که در فضای مجازی حس و حال شیرین و ساده کودکی تبدیل به حسرت‌ها و خواسته‌هایی مقلدانه از الگوهای نامناسب تبدیل شده است. به عنوان مثال تصویر شادی یک کودک ۸ ساله که در پی اجازه مادر برای تتو زدن پیش از سن قانونی، در پوست خود نمی‌گنجد و برای نقش نشاندن بر بدنش لحظه شماری می‌کند و با فاصله کوتاهی در صفحات مجازی دست به دست و نظرات گوناگونی در نقد و تحسین آن بیان می‌شود. برخی مادر را تشویق می‌کنند و به روشن‌فکری او غبطه می‌خورند، برخی دیگر هم به حال کودک آه می‌کشند و نگران لحظاتی پس از فروکش کردن هیجانش هستند.

تتو زدن بزرگسالان را می‌توان به نوعی یک انتخاب، سلیقه و سبک زندگی خاص دانست اما آیا می‌توان این توجیه را برای یک کودک ۸ ساله نیز به کار برد؟ می‌توان گفت او این سبک زندگی را برای خود برگزیده است؟ آسیب‌هایی که به دنبال زدن تتو بر بدن یک کودک به جا می‌ماند، گاهی به حدی شدید هستند که تا آخر عمر هم نمی‌توان آنها را جبران کرد؛ از آسیب‌های روحی گرفته تا زخم‌های عمیق جسمانی که شاید هیچ وقت از بین نروند.

بنویسید تتو، بخوانید ویرانگر جانی!

تتو از جمله مسائلی است که اخیرا به شکل ویروس‌وار، بر بدن کودکان و بزرگ‌ترها می‌نشیند و سرمایه‌هایی مثل زیبایی، سلامت جسمی و روحی را از افراد به غنیمت می‌برد. کیانا فرهی، دکتر و کارشناس سلامت در رسانه مسئله تتو را از نظر پزشکی بررسی کرده و در مصاحبه با قدس آنلاین خطرات آن را این چنین بیان کرد: اولین و فراگیرترین خطر که برای تمام افراد می‌تواند نگران‌کننده باشد، وجود رنگدانه‌های بسیار در تتوی عادی و تک رنگ است که موجب ایجاد خاصیت سرطان‌زایی تتو می‌شود؛ با این حال طی چند سال اخیر، تتوهای رنگی و چند بعدی به میان آمده‌اند که قدرت سرطان‌زایی بالاتری دارند چرا که با این طرح‌ها، رنگدانه‌های بیشتری وارد پوست می‌شوند.

تتوها معمولا پس از گذشت زمان کمرنگ شده و دیگر جلوه سابق را ندارند و همین ویژگی‌شان باعث می‌شود یک تتوی کوچک باقی نماند؛ یا طرحی بزرگ‌تر و پرنقش و نگارتر جای آن را می‌گیرد یا رونقی به کسب و کار کسانی می‌دهد که ادعا دارند تتو را پاک و پوست را به تمیزی پوست یک نوزاد تحویل می‌دهند! فرهی درمورد این ادعا اظهار کرد: پس از زدن تتو هیچ یکی از تلاش‌ها برای از بین بردن کامل آن موثر نخواهد بود و امکان ندارد تمام رنگدانه‌ها از بین برود؛ در نتیجه خاصیت سرطان‌زایی آن هم باقی خواهد ماند.

تتو؛ پلی به سوی خودکشی

تتو زدن تاثیرات روانی و جسمانی فراوانی را با خود به همراه دارد که جبران‌ناپذیری برخی از آنها بسیار دردناک است. شاید اولین بار که فردی به فکر تتو زدن می‌افتد، حتی گمان نکند ممکن است انتهای این مسیر به مرگ ختم شود! اما کیانا فرهی با ذکر یک نمونه، نقطه مقابل لذت تتو را گوشزد کرد: گاهی بدن به تتو واکنش جدی نشان داده و شروع به مقابله با آن می‌کند. نتیجه این جنگ میان رنگدانه‌ها و بدن فرد، معمولا به صورت حساسیت‌های پوستی شدید و اگزماهای سخت خود را نشان می‌دهد و در برخی از موارد آنقدر فرد را درگیر این مشکل می‌کند که شوق طرح زدن بر بدن جای خود را به میل خودکشی می‌دهد تا هر چه زودتر از درد و مشکلات پوستی رهایی یابد.

خطرات فراوان دیگری وجود دارد که زنگ هشداری برای علاقه مندان به تتو محسوب می‌شود اما نکته قابل توجهی که در سال‌های اخیر نگرانی بیشتری را به وجود آورده است، تمایل بیشتر کودکان به این کار است. با توجه به آسیب‌های شدیدتری که تتو برای کودکان به همراه دارد، لازم است نکاتی ذکر شده و والدین را آگاه سازد که به آن تنها به چشم یک نقاشی ساده نگاه نکنند.

دکتر فرهی با یادآوری این نکته که خطرات تتو در سنین پایین‌تر با شدت مضاعفی بروز می‌کند توضیح داد که تتو زدن بر نقاط حساسی مانند مچ دست و مچ پا می‌تواند کودک را تا آخر عمر با مشکلات جدی رشد مواجه کند. به این معنا که ممکن است اندام‌ها فرصت رشد را از دست بدهند.

همچنین یکی دیگر از قسمت‌های بدن که تتوی آن خطر جدی‌تری برای کودکان دارد، صورت است. از آنجایی که پوست کودکان لطیف‌تر و نازک‌تر از پوست بزرگ‌تر هاست، برخورد سوزن تتو با آن می‌تواند موجب ایجاد زخم‌های عمیق و ماندگار، چیزی شبیه به رد سوختگی شدید، بر چهره ظریف کودک شود. این کارشناس سلامت پس از ذکر این نکات، خاطرنشان کرد که بیشتر این خطرات قابل درمان نیستند و هر تلاشی برای بهبود، نوشدارو بعد از مرگ سهراب است.

وی در نهایت تاکید کرد که تتو از نظر پزشکی به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست و برای سلامت افراد در هر سن و شرایطی مضرات متعددی را به همراه دارد.

بودن نالایق‌ها یا نبودن شایسته‌ها؟ مسئله این است

اگر بخواهیم علت میل به تتو زدن را در بزرگسالان کنکاش کنیم، احتمالا به عنوان اولین گمان سراغ خاطرات، دردهای کهنه، مشغله‌های پرتکرار روزانه و مسائلی از این دست می‌رویم؛ اما اگر مقصودمان کودکان باشند، به نظر می‌رسد باید کمی مسیر ماجراجویی را تغییر دهیم. افراد پیش از سن جوانی، شخصیت پایداری برای انتخاب مسیر زندگی‌شان ندارند و نیازمند یک الگوی مناسب هستند تا طوطی‌وار به تقلیدش بپردازند. زمانی که به جای الگوهای درست، افرادی مانند قارچ‌های سمی اما با ظاهری فریبنده‌ به شهرت می‌رسند، کودکان به سمت آنها حرکت کرده و مسموم افکار موفق‌نماها می‌شوند. افرادی که تبدیل کردن بدن به دفتر نقاشی را افتخار می‌دانند و زندگی‌شان بر مدار بی‌هدفی و به بهانه "فقط باید در لحظه زندگی کنیم" می‌چرخد، الگوهای مناسبی برای کودکان نیستند! الگوسازی مناسب، یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسائلی است که والدین باید در نظر داشته باشند.

تکتم شریفی‌نژاد _ خبرنگار تحریریه جوان قدس